relaks

wędrówki

wczasy

powędrować

plecak

TWIERDZA PRZEMYŚL

Była jedną z trzech największych po Antwerpii i Verdun twierdz w Europie i zarazem najbardziej wysuniętą na wschód. W swoim zamierzeniu stanowić miała fortyfikację zabezpieczającą Budapeszt i Wiedeń przed natarciem wojsk rosyjskich w trakcie I wojny światowej. Darłowo noclegi

Po­czą­tek prac bu­dow­la­nych przy­pa­da na okres woj­ny krym­skiej. Wów­czas też Prze­myśl opa­sa­no li­nią wa­łów ziem­nych dłu­go­ści 15 km. Bu­do­wa li­nii ko­le­jo­wej bie­gną­cej ze Lwo­wa przez Prze­myśl do Wied­nia wy­mu­si­ła dal­szą roz­bu­do­wę umoc­nień, któ­re za­pro­jek­to­wał sław­ny ów­cze­śnie spe­cja­li­sta w dzie­dzi­nie twierdz mi­li­tar­nych inż. Da­niel Sa­lis So­glio. Jako pierw­sze po­wsta­wa­ły for­ty ziem­no­-drew­nia­ne z uży­ciem ce­gły, po­tem lano je z be­to­nu. Nie­mal do wy­bu­chu I woj­ny świa­to­wej pod­da­wa­no je cią­głej mo­der­ni­za­cji, któ­ra do­pro­wa­dzi­ła m.in. do wy­po­sa­że­nia ich w no­wo­cze­sne, jak na owe cza­sy, prze­ciw­sz­tur­mo­we szyb­ko­strzel­ne ar­ma­ty. Wo­kół for­tów po­wsta­ła ca­ła in­fra­struk­tu­ra woj­sko­wa: ma­ga­zy­ny, strzel­ni­ce, pro­chow­nie, ko­sza­ry. Twier­dza Prze­myśl skła­da­ła się z dwu pier­ście­ni: ze­wnętrz­ny li­czą­cy 45 km two­rzy­ły 42 for­ty oraz 25 sta­no­wisk ar­ty­le­ryj­skich, oraz we­wnętrz­ny 15-ki­lo­me­tro­wy z 18 for­ta­mi, 3 szań­ca­mi i 4 do­dat­ko­wy­mi sta­no­wi­ska­mi ar­ty­le­rii. Ni­gdy nie zo­sta­ła zdo­by­ta, po­mi­mo dra­ma­tycz­nych walk to­czą­cych się tu­taj od wrze­śnia 1914 r. W 1968 r. for­ty Twier­dzy Prze­myśl zo­sta­ły uzna­ne za za­by­tek ar­chi­tek­tu­ry obron­nej, a w 1997 r. wpi­sa­no je do Kra­jo­we­go Pro­gra­mu Ochro­ny i Kon­ser­wa­cji Ar­chi­tek­tu­ry Obron­nej. Po pięt­na­stu oca­la­łych for­tach prze­my­skich pro­wa­dzi szlak tu­ry­stycz­ny ozna­ko­wa­ny ko­lo­rem czar­nym. Wszyst­kie te obiek­ty, z wy­jąt­kiem XII For­tu Żu­ra­wi­ca WER­NER, w któ­rym mie­ści się gar­ni­zo­no­wy skład amu­ni­cji, do­stęp­ne są dla zwie­dza­ją­cych. Na pew­no war­to zo­ba­czyć za­cho­wa­ne ka­za­ma­ty w I For­cie Sie­dli­sko, pa­no­ra­mę po­gra­ni­cza ukra­iń­skie­go, któ­rej wi­dok roz­ta­cza się z III For­tu Łu­czy­ce oraz zbio­ry mi­li­ta­riów i przed­mio­tów z okre­su świet­no­ści twier­dzy w od­re­stau­ro­wa­nym VIII For­cie Łę­to­wa­nia.

ZESPÓŁ SCHRONÓW KOLEJOWYCH noclegi Darłowo
I FORTYFIKACJI. STĘPINA-CIESZYNA

Była jedną z trzech największych po Antwerpii i Verdun twierdz w Europie i zarazem najbardziej wysuniętą na wschód. W swoim zamierzeniu stanowić miała fortyfikację zabezpieczającą Budapeszt i Wiedeń przed natarciem wojsk rosyjskich w trakcie I wojny światowej. Darłowo pokoje do wynajęcia
TUNEL SCHRONOWY W STRZYŻOWIE

W trakcie spotkania Hitlera z Mussolinim w Stępinie, tunel posłużył jako baza dla pociągu sztabowego Hitlera – Amerika. Niemiecki pociąg zatrzymał się w tunelu także w październiku 1941 r. Co ciekawe – tunel ten powstał przy wykorzystaniu przekopu, wykonanego w Żarnowskiej Górze jeszcze w czasie I wojny światowej przez Austriaków. Tunel schronowy jest budowlą w całości podziemną na rzucie wydłużonego prostokąta o łącznej długości 438 m, posiada przekrój kolisty o średnicy 8,87 m. Wlot i wylot tunelu zamykają żelbetowe zapory z prostokątnymi portalami o szerokości 5,4 m i wysokości 4,5 m, w których zamontowano potężne dwuczęściowe, gazoszczelne drzwi pancerne z wywietrznikami w górnej części i obudowanymi wejściami strażniczymi po obu stronach tunelu (jedyne w Polsce zachowane do dzisiaj). Pod koniec wojny, przygotowany do wysadzenia przez wycofujących się Niemców, ocalał dzięki brawurowej akcji żołnierzy AK. W obiekcie dawnej maszynowni uruchomiona została sala muzealna poświęcona I i II wojnie światowej. Dodatkową atrakcją związaną z tunelem jest Strzyżowska Kolejka Kołowa, z okien której można podziwiać nie tylko tunel, ale także najciekawsze zakątki Strzyżowa. Darłowo wille

LINIA MOŁOTOWA

Była niemal monumentalnym systemem umocnień na wschodniej granicy ZSRR. Linię Mołotowa, bo o niej mowa, wybudowali Rosjanie w latach 1940-1941. Liczącą 4,5 tysiąca kilometrów granicę podzielono wówczas na trzy okręgi wojskowe, w ramach których utworzono 138 odcinków budowy. Umiejscowiono tutaj 2,5 tysiąca betonowych schronów wojskowych, z czego ponad 1000 w pełni wyposażono. W schronach jedno- lub dwukondygnacyjnych znajdowały się piwnice i podziemne zbiorniki paliwa. Większe obiekty zaopatrzono w generatory prądotwórcze, a w większości z nich część pomieszczeń była hermetyczna. Prawie wszystkie schrony miały wysuwane peryskopy oraz, z wyjątkiem schronów obserwacyjno-bojowych, znaczne uzbrojenie. Otoczenie schronów wyposażano dodatkowo w przeszkody terenowe, budując „schody Tycjana” na stokach, betonowe zapory przeciwpancerne „zęby smoka” czy wreszcie zasieki z drutu kolczastego. Podstawowym materiałem budowlanym był specjalny rodzaj tłucznia sprowadzony z Kaukazu. Linię Mołotowa tworzyły rejony umocnień, a każdy z nich składał się z pasa przesłaniania, głównego pasa obrony z fortyfikacjami typu stałego oraz tyłowego pasa typu polowego. Na terenie obecnego województwa podkarpackiego znalazły się dwa rejony umocnień, które wchodziły w skład Kijowskiego Okręgu Wojskowego. Pierwszy z nich – Rawskoruski Rejon Umocnień biegł od Starego Sioła w powiecie lubaczowskim do Rawy Ruskiej znajdującej się obecnie na terenie Ukrainy, a następnie łukiem odchylał się w kierunku Krystynopola. Drugi w całości położony w granicach obecnego Podkarpackiego, usytuowano wzdłuż linii rzeki San na odcinku od Bóbrki k. Soliny do Sieniawy w powiecie lubaczowskim. Wówczas były to najlepiej przygotowane i wyposażone rejony umocnień na całej Linii Mołotowa. Do dzisiaj w granicach Polski zachowało się około 250 obiektów obu rejonów umocnień. Szczególnej uwadze polecamy wędrówkę Przemyskim Rejonem Umocnień, bo tutaj dzięki aktywności miłośników militariów udało się udokumentować istnienie około 200 budowli obronnych. Najwięcej z nich mieści się w Przemyślu i jego okolicach. Na przedmieściach Przemyśla, tj. w Wiczem, Przekopanej, Bakończycach oraz w Łuczycach i Siedliskach, pozostały jeszcze zespoły umocnień budowane przez Rosjan na bazie austriackich fortów twierdzy Przemyśl sprzed I wojny światowej. Warto także obejrzeć schrony w Medyce, Łuczycach, Dybawce i Bachowie oraz w okolicach Sieniawy. Pozostałości po umocnieniach przemyskiego rejonu zachowały się również w dolinie górnego Sanu i znaczna ich część jest w dość dobrym stanie, np. w okolicach Leska. Wiele betonowych bunkrów kryje także Rawskoruski Rejon Umocnień. Zainteresowani ich penetracją powinni wybrać się w okolice Starych Oleszyc, na trasę z Futorów przez Dachów do Cieszanowa oraz z Chotyluba do Nowego Brusna i z Dąbrówki do Chotyluba. Pozostałości umocnień II wojny światowej znajdują się również w okolicach Narola oraz przy drodze z Podemszczyzny do Horyńca-Zdroju. Natomiast w Lubaczowie, Bruśnie i Dziewięczycach warto zobaczyć pozostałości po zespołach umocnień budowanych w oparciu o fortyfikację twierdzy Przemyśl. noclegi w Darłowie